TAKAFUL Ubezpieczenia muzułmańskie

WPROWADZENIE

Katarzyna Górak-Sosnowska Renata Pajewska-Kwaśny

Publikacja, którą oddajemy w Państwa ręce, jest - zależnie od tego, jak na to spojrzeć - dziełem przypadku albo naturalną koleją rzeczy. Cztery lata temu los połączył nas w Dziekanacie Studium Magisterskiego Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, w którym obie pełniłyśmy funkcję prodziekanów. Praca o charakterze administracyjnym - a taką tam wykonujemy, zajmując się sprawami studentów - może być (wbrew pozorom) ciekawa, ale na pewno nie można o niej powiedzieć, że jest naukowa . W tym właśnie sensie wspólnie napisaną przez nas książkę można traktować w kategoriach przypadku. Połączył nas bowiem dziekanat.

Dziekanat stał się początkiem wszystkiego - wkrótce bowiem wspólnych spraw (zarówno zawodowych, jak i pozazawodowych) pojawiło się więcej. Pierwsze stały się dowodem na to, że dobrze się nam współpracuje, natomiast drugie - że czerpiemy z tego satysfakcję. Dodając do tego nasze zainteresowania naukowe (jedna z nas zajmuje się islamem, a druga - ubezpieczeniami) oraz miejsce pracy, które skłania do refleksji badawczej nad szeroko rozumianymi finansami, doszłyśmy do wspólnego mianownika, jakim okazały się ubezpieczenia muzułmańskie.

Temat ten interesuje każdą z nas w inny sposób. Dla jednej ubezpieczenia muzułmańskie stanowią fascynujący przykład tradycji po części wytworzonej, bo choć muzułmanie - szukając początków takaful - odwołują się do czasów Mahometa, to ich powstanie, datowane na połowę XX wieku, było jednak swoistym projektem politycznym. Druga z nas patrzy na ubezpieczenia od strony praktycznej - jak na produkty, które mają spełnić określone funkcje - zastanawiając się nad tym, w jaki sposób funkcjonują ubezpieczenia muzułmańskie oraz czy i w jakim stopniu da się je opisać w kategoriach znanych nam ubezpieczeń.

Przyjęte przez nas sposoby patrzenia na takaful są zdecydowanie od siebie różne, pozwoliło to jednak przedstawić możliwie pełny obraz tej branży. Większość rozdziałów składających się na publikację powstawała w formie dialogu religioznawcy z finansistą - jedna z nas pytała o status hadisu, a druga o różnicę między zakładem a towarzystwem. Mamy nadzieję, że dzięki temu nasza książka będzie czytelna zarówno dla arabistów, islamistów czy innych przedstawicieli nauk humanistycznych, jak i dla finansistów i ekonomistów.

Na polskim rynku wydawniczym ukazało się kilka pozycji na temat finansów muzułmańskich, w przeważającej mierze dotyczą one jednak bankowości. Dominacja zainteresowania tą dziedziną znajduje swoje odzwierciedlenie także w zagranicznej literaturze przedmiotu, gdzie również zdecydowanie więcej napisano na temat bankowości muzułmańskiej niż ubezpieczeń. Może to wynikać z dwóch powodów - wielkości obu rynków, a także tego, że bankowość muzułmańska istnieje nominalnie już przeszło pół wieku, podczas gdy ubezpieczenia - o ponad dekadę krócej. W efekcie na temat takaful ukazało się jedynie kilka artykułów w języku polskim.

Naszą książką zamierzamy wypełnić wskazaną lukę wydawniczą, jak również zainteresować czytelnika tym ciekawym obszarem wiedzy oraz przybliżyć zagadnienia z zakresu ubezpieczeń muzułmańskich wszystkim tym, którzy zafascynowani są Dalekim i Bliskim Wschodem, ich kulturami i gospodarkami.