Polskie tłumaczki literackie XIX wieku

Noblistka uczy nas, że „tłumacze codziennie ratują świat': ,,stanowią bowiem elementy składowe czegoś w rodzaju przewodzącej tkanki nerwowej''. która umożliwia komunikację międzyludzką. Jednak o samych tłumaczach wiemy bardzo niewiele, a już tłumacze wieków wcześniejszych, którzy przez stulecia wzbogacali polską literaturę o utwory autorów zagranicznych, są dla nas światem całkowicie nieznanym.



Uważam, że monografia Karoliny Dębskiej jest w polskim przekładoznawstwie pozycją bardzo wartościową, godną publikacji i rozpowszechnienia w dobie zwrotów, jakie przechodzi nasza dyscyplina. Jest świadectwem rzetelnego warsztatu naukowego, orientacji w rozmaitych nurtach i paradygmatach, a także w metodologiach badawczych, często mało znanych lub niedocenianych. Książka Karoliny Dębskiej wydobywa je na światło dzienne i ukazuje, że to, co zapomniane lub słabo znane (np. z racji swojej hermetyczności lub stopnia skomplikowania) jest bardzo przydatne i wciąż funkcjonuje w analizach takich jak ta podjęta w pracy. Przywracanie pamięci o dawnych tłumaczkach stało się także możliwe dzięki przypomnieniu metodologii Kitty van Leuven-Zwart, która zostaje tu z powodzeniem zastosowana.

z recenzji prof. dr hab. Małgorzaty Tryuk, Uniwersytet Warszawski


Monografia Karoliny Dębskiej to imponujące rozmachem i przeprowadzone z żelazną dyscypliną studium poświęcone dziewiętnastowiecznym polskim tłumaczkom literackim, sytuujące się na styku czterech nurtów nowoczesnego przekładoznawstwa: badań nad tłumaczem, feministycznych badań nad przekładem, historii tłumaczenia i socjologii tłumaczenia. Posługując się złożonym instrumentarium, Autorka nie tylko „odzyskuje" imiona i nazwiska ponad dwustu kobiet zajmujących się sztuką przekładu literackiego w XIX wieku, ale też podejmuje udaną próbę pokazania złożonych mechanizmów społecznych, które kształtowały ich role. Badając pochodzenie, wykształcenie i aktywności tłumaczek, rekonstruuje ich habitusy społeczne, a analizując decyzje, dotyczące doboru tekstów, autorów, gatunków i języków, stosowanych technik i strategii tłumaczeniowych, a także opinie na temat tłumaczenia i motywacje podjęcia pracy przekładowej, odtwarza ich habitusy translatorskie i pozycję w ówczesnym polu literackim.

z recenzji dr hab. Natalii Paprockiej, prof. UWr