Ostatnia z rodu

Pisana w latach 1963-1964 książka przedstawia postać Anny Jagiellonki (1523–1596) na tle dziejów XVI-wiecznej Rzeczypospolitej za panowania dwóch ostatnich Jagiellonów. Anna, córka Zygmunta I Starego i Bony, wychowana na renesansowym dworze, zdominowana przez silną osobowość matki, ponad dwie trzecie swego długiego żywota spędziła na uboczu historii, będąc świadkiem intryg, walk o reformę państwa i Kościoła, sporów o władzę. Dopiero po bezpotomnej śmierci brata, Zygmunta Augusta (1572), spadkobierczyni potężnego rodu, obdarzona tytułem Infantki, wyszła z cienia. Wkroczyła na scenę polityczną jako symbol tradycji Jagiellonów, snuła plany polityczne i matrymonialne, odegrała istotną rolę w czasie trzech pierwszych bezkrólewi. Po krótkim epizodzie Henryka Walezego szlachta okrzyknęła niemłodą już Annę królową (1575), przeznaczając jej na męża Stefana Batorego. „Pół wieku przeszło przeżyła na królewskim ustroniu, zanim osiągnęła cel marzeń — poczuła na ręce węzeł stuły, a ciężar korony na skroniach”.

Czyta Marcin Popczyński








Paweł Jasienica, właśc. Leon Lech Beynar (1909–1970)



Odznaczony pośmiertnie w 2007 roku Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski –
historyk, eseista, publicysta; autor słynnej syntezy dziejów Polski
przedrozbiorowej („Polska Piastów”, „Polska Jagiellonów”, „Rzeczpospolita
Obojga Narodów”). Uczestnik kampanii wrześniowej, oficer Armii Krajowej; po
wojnie represjonowany. Od 1959 roku wiceprezes ZLP; ostatni prezes Klubu
Krzywego Koła (1962). W 1964 jako jeden z 34 intelektualistów podpisał protest
przeciwko polityce kulturalnej władz PRL. Od 1966 wiceprezes polskiego PEN
Clubu. W 1968 wystąpił w obronie represjonowanych studentów, co spowodowało
zakaz publikacji jego prac.